Esta es la versión HTML de un fichero adjunto a una solicitud de acceso a la información 'Written submissions in case Commission v Poland (disciplinary regime for judges), C-791/19'.

      
Tłumaczenie  
C-791/19 - 49 
Pismo interwencyjne Belgii  
Sprawa C-791/19* 
Pismo złożone przez: 
Królestwo Belgii 
Potoczna nazwa sprawy: 
KOMISJA / POLSKA 
Data wpływu: 
24/04/2020 
 
TRYBUNAŁ SPRAWIEDLIWOŚCI  
UNII EUROPEJSKIEJ 
Uwagi na piśmie rządu belgijskiego 
na  poparcie  żądań  Komisji,  złożone  zgodnie  z  art.  132  §  1  regulaminu 
postępowania  przed  Trybunałem  Sprawiedliwości  Unii  Europejskiej  przez  rząd 
belgijski  reprezentowany  przez  ministra  spraw  zagranicznych,  którego 
pełnomocnikami  są  Carinne  POCHET,  conseiller  général,  Marie  JACOBS  i 
Liesbet  VAN  Den  BROECK,  attachés  dyrekcji  generalnej  spraw  prawnych 
federalnej  służby  publicznej  spraw  zagranicznych,  handlu  zagranicznego  i 
współpracy  na  rzecz  rozwoju,  15  rue  des  Petits Carmes  à  1000  Bruxelles,  który 
wyraził zgodę na dokonywanie doręczeń przez system e-Curia lub ewentualnie za 
pośrednictwem faksu na numer 0032.2.501.41.97, w sprawie: 
C 791/19 
Komisja Europejska 
przeciwko 
Rzeczpospolitej Polskiej 
mającej  za przedmiot  skargę o stwierdzenie uchybienia zobowiązaniom państwa 
członkowskiego  wniesioną  przez  Komisję  przeciwko  Rzeczypospolitej  Polskiej 
(zwanej  dalej  „Polską”)  w  dniu  25  października  2019  r.,  w  której  to  skardze 
 
*  Język postępowania: polski. 
PL   

SPRAWA C-791/19 
Komisja wnosi do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (zwanego dalej 
„Trybunałem”) o stwierdzenie, że Polska uchybiła zobowiązaniom, które na niej 
ciążą  na  mocy  art.  19  ust.  1  akapit  drugi  TUE  i  art.  267  akapity  drugi  i  trzeci 
TFUE.  
Do Prezesa, Wiceprezes i Sędziów Trybunału Sprawiedliwości Unii 
Europejskiej 
Rząd belgijski pragnie przedstawić następujące uwagi: 
1. 
W ramach skargi wniesionej w dniu 25 października 2019 r., Komisja wnosi 
do Trybunału o: 
stwierdzenie, że: 
– 
dopuszczając, aby treść orzeczeń sądowych mogła być kwalifikowana jako 
przewinienie  dyscyplinarne,  wobec  sędziów  sądów  powszechnych  [art.  107  §  1 
ustawy – Prawo o ustroju sądów powszechnych (zwanej dalej „p.u.s.p.”) oraz art. 
97 §§ 1 i 3 ustawy o Sądzie Najwyższym], 
– 
nie zapewniając niezależności i bezstronności Izby Dyscyplinarnej, do której 
właściwości  należy 
kontrola  decyzji 
wydanych  w  postępowaniach 
dyscyplinarnych wobec sędziów (art. 3 pkt 5, art. 27 i art. 73 § 1 ustawy o Sądzie 
Najwyższym  w  związku  z  art.  9a  ustawy  z  dnia  12  maja  2011  r.  o  Krajowej 
Radzie Sądownictwa), 
– 
przyznając  Prezesowi  Izby  Dyscyplinarnej  Sądu  Najwyższego  prawo  do 
dyskrecjonalnego  wyznaczania  właściwego  sądu  dyscyplinarnego  pierwszej 
instancji  w  sprawach  sędziów  sądów  powszechnych  (art.  110  §  3  i  art.  114  §  7 
p.u.s.p.), a tym samym nie zapewniając, aby sprawę dyscyplinarną rozstrzygał sąd 
„ustanowiony na mocy ustawy”; oraz 
– 
przyznając  Ministrowi  Sprawiedliwości  kompetencję  do  powołania 
Rzecznika  Dyscyplinarnego  Ministra  Sprawiedliwości  (art.  112b  p.u.s.p.),  a  tym 
samym  nie  zapewniając,  aby  sprawy  dyscyplinarne  wobec  sędziów  sądów 
powszechnych były rozpoznawane w rozsądnym terminie, a także przewidując, że 
czynności związane z wyznaczeniem obrońcy oraz podjęciem przez niego obrony 
nie  wstrzymują  biegu  postępowania  dyscyplinarnego  (art.  113a  p.u.s.p.)  oraz  że 
sąd  dyscyplinarny  prowadzi  postępowanie  pomimo  usprawiedliwionej 
nieobecności  zawiadomionego  obwinionego  lub  jego  obrońcy  (art.  115a  §  3 
p.u.s.p.),  a  tym  samym  nie  zapewniając  prawa  do  obrony  obwinionych  sędziów 
sądów powszechnych, 
Rzeczpospolita  Polska  uchybiła  zobowiązaniom  wynikającym  z  art.  19  ust.  1 
akapit drugi TUE, a także, że: 

 

KOMISJA / POLSKA 
– 
dopuszczając,  aby  prawo  sądów  do  kierowania  do  Trybunału 
Sprawiedliwości  wniosków  o  wydanie  orzeczenia  w  trybie  prejudycjalnym  było 
ograniczone przez możliwość wszczęcia postępowania dyscyplinarnego, 
Rzeczpospolita  Polska  uchybiła  zobowiązaniom  wynikającym  z  art.  267  akapity 
drugi i trzeci TFUE. 
– obciążenie Rzeczypospolitej Polskiej kosztami postępowania. 
2. 
Rząd  belgijski  popiera  argumenty  wysuwane  przez  Komisję  w  skardze,  a 
dokładniej: 
– 
argumenty  wysuwane1  na  poparcie  tezy,  że  sporne  przepisy  prawa 
krajowego mogą być przedmiotem kontroli pod kątem ich zgodności z art. 19 ust. 
1 akapit drugi Traktatu o Unii Europejskiej (zwanego dalej „TUE”); 
– 
argumenty  przemawiające2  za  możliwością  poddania  badaniu  spornych 
przepisów krajowych z punktu widzenia gwarancji ustanowionych w art. 47 Karty 
praw  podstawowych  Unii  Europejskiej  (zwanej  dalej  „kartą  praw 
podstawowych”); 
– 
argumenty  przedstawiane  na  poparcie  twierdzenia  o  niedochowaniu 
wypływającego z art. 19 ust. 1 akapit drugi TUE3 wymogu niezależności sądów, a 
także,  w  szczególności,  wymogu  niezależności  i  bezstronności  Izby 
Dyscyplinarnej Sądu Najwyższego4. 
(i) 
W przedmiocie możliwości zastosowania art. 19 ust. 1 akapit drugi TUE 
3. 
Co się tyczy tego, czy art. 19 ust. 1 akapit drugi TUE stosuje się do spornych 
przepisów prawa krajowego, rząd belgijski zgadza się z rozumowaniem Komisji 
znajdującym poparcie w wyroku wydanym przez Trybunał w dniu 26 marca 2020 
r.  w  sprawach  połączonych  C  558/18  i  C  563/185  oraz  w  postanowieniu  w 
przedmiocie  środków  tymczasowych  wydanym  w  dniu  8  kwietnia  2020  r.  w 
niniejszej sprawie6, czyli po wniesieniu skargi. 
 
1 Punkty 27–40 skargi Komisji. 
2 Punkty 68, 91, 100, 118 skargi Komisji. 
3 Punkty 41–47 skargi Komisji 
4 Punkty 68–87 skargi Komisji. 
5 Wyrok z dnia 26 marca 2020 r., Miasto Łowicz, C-558/18 i C-563/18, EU:C:2020:234. 
6 Postanowienie z dnia 8 kwietnia 2020 r., Komisja/Polska, C-791/19 R, EU:C:2020:277. 


SPRAWA C-791/19 
4. 
Wyżej  wskazane  sprawy  połączone  dotyczyły  w  szczególności  przepisów 
ustawodawstwa  polskiego  dotyczących  ustroju  sądów  krajowych  i  systemu 
odpowiedzialności dyscyplinarnej sędziów7. 
5. 
Po  przypomnieniu  wymogów  art.  19  ust.  1  akapit  drugi  TUE  Trybunał 
przeanalizował zakres stosowania tego postanowienia. 
6. 
Zgodnie  z  tym,  co  postulowała  Komisja  w  skardze8,  Trybunał  potwierdził 
swoje  dotychczas  utrwalone  orzecznictwo,  w  myśl  którego  „chociaż  organizacja 
wymiaru  sprawiedliwości  w  państwach  członkowskich  należy  do  kompetencji 
tych ostatnich, to przy wykonywaniu tej kompetencji państwa członkowskie mają 
obowiązek  dotrzymywać  zobowiązań  wynikających  dla  nich  z  prawa  Unii,  a  w 
szczególności z art. 19 ust. 1 akapit drugi TUE”9. 
7. 
Ponieważ  sporne  przepisy  bezsprzecznie  regulują  organizację  wymiaru 
sprawiedliwości,  rząd  belgijski  w  świetle  tych  okoliczności  uważa,  że  ich 
zgodność z art. 19 ust. 1 akapit drugi TUE może być przedmiotem badania przez 
Trybunał. 
(ii)  W przedmiocie badania spornych przepisów prawa krajowego z punktu 
widzenia gwarancji ustanowionych w art. 47 karty praw podstawowych 

8. 
Co  się  tyczy  możliwości  badania  spornych  przepisów  z  punktu  widzenia 
gwarancji określonych w art. 47 karty praw podstawowych, rząd belgijski popiera 
stanowisko  Komisji,  ponieważ  uważa,  że  materialne  gwarancje,  jakimi  powinna 
być obwarowana skuteczna ochrona prawna, do której odwołują się art. 19 ust. 1 
akapit drugi TUE i art. 47 karty praw podstawowych, są identyczne. 
9. 
Zgodnie bowiem z tym,  co określa orzecznictwo Trybunału10, art. 19 ust. 1 
akapit  drugi  TUE  nakłada  na  państwa  członkowskie  obowiązek  ustanowienia 
środków  i  procedur  niezbędnych  do  zapewnienia  skutecznej  ochrony  prawnej  w 
dziedzinach  objętych  prawem  Unii  „w  rozumieniu  art.  47  karty  praw 
podstawowych”. 
10.  I,  odwrotnie,  Trybunał  uznał  także,  że  prawu  do  skutecznego  środka 
prawnego i do rozpatrzenia sprawy bez bezstronny sąd zapisanemu w art. 47 karty 
praw  podstawowych  „odpowiada  spoczywający  na  państwach  członkowskich 
 
7 Wyrok z dnia 26 marca 2020 r., Miasto Łowicz, C-558/18 i C-563/18, EU:C:2020:234, pkt 31. 
8 Punkt 37 skargi Komisji. 
9 Wyroki: z dnia 5 listopada 2019 r., Komisja/Polska (Niezależność sądów powszechnych), C-192/18, 
EU:C:2019:924,  pkt 102  i przytoczone  tam  orzecznictwo;  z dnia  26 marca  2020 r.,  Miasto 
Łowicz, C-558/18 i C-563/18, EU:C:2020:234, pkt 36; postanowienie z dnia 8 kwietnia 2020 r., 
Komisja/Polska, C-791/19 R, EU:C:2020:277, pkt 29. 
10  Wyroki:  z dnia  14 czerwca  2017 r.,  Online  Games  i in.,  C-685/15,  EU:C:2017:452,  pkt 54;  z dnia 
19 listopada 2019 r., A.K., C-585/18, C-624/18 i C-625/18, EU:C:2019:982, pkt 168. 

 

KOMISJA / POLSKA 
stosownie  do  art.  19  ust.  1  akapit  drugi  TUE  obowiązek  ustanowienia  środków 
niezbędnych do zapewnienia skutecznej ochrony prawnej w dziedzinach objętych 
prawem Unii”11. 
11.  Z uwagi na powyższe rząd belgijski uważa, że Trybunał ściśle wiąże prawa 
uznane w art. 47 karty praw podstawowych z obowiązkiem określonym w art. 19 
ust. 1 akapit drugi TUE. 
12.  Z  tego  też  względu  rząd  belgijski  sądzi,  że  analiza  tego,  czy  środki  i 
procedury  ustanowione  przez  państwa  członkowskie  są  zgodne  z  zasadą 
skutecznej  ochrony  prawnej  (art.  19  ust.  1  akapit  drugi  TUE),  nie  może  zostać 
przeprowadzona  bez  odniesienia  się  do  wymogów  niezależności  i  bezstronności 
sądów ustanowionych w art. 47 karty praw podstawowych. 
13.  Rząd  belgijski  jest  zdania,  że  Trybunał  potwierdził  to  rozumowanie  w 
niedawnym  postanowieniu  w  przedmiocie  środków  tymczasowych  z  dnia  8 
kwietnia 2020 r. w sprawie C 791/19 R12. 
14.  Powtórzywszy  bowiem  treść  art.  19  TUE,  Trybunał  wyjaśnił,  że  „dla 
zagwarantowania  [ochrony,  o  której  mowa,]  zachowanie  niezależności  takich 
organów  jest  rzeczą  kluczową,  co  potwierdza  art.  47  akapit  drugi  karty  praw 
podstawowych  […]”.  Również  w  odniesieniu  do  materialnych  gwarancji 
obwarowujących  art.  47  karty  praw  podstawowych  Trybunał  dodaje,  że 
„[…]normy,  które  określają  w  szczególności  zarówno  zachowania  stanowiące 
przewinienia  dyscyplinarne,  jak  i  konkretnie  mające  zastosowanie  kary, 
przewidują  interwencję  niezależnego  organu  zgodnie  z  procedurą  w  pełni 
gwarantującą prawa potwierdzone w art. 47 i 48 karty praw podstawowych, w tym 
prawo  do  obrony,  oraz  przewidują  możliwość  zaskarżenia  orzeczeń  organów 
dyscyplinarnych,  są  podstawowymi  gwarancjami  służącymi  zachowaniu 
niezależności władzy sądowniczej”. 
15.  Na  zakończenie  Trybunał  wskazuje,  że  „już  sama  […]  wizja  wszczęcia 
postępowania  dyscyplinarnego,  które  mogłoby  być  prowadzone  przez  organ  o 
niezagwarantowanej  niezależności,  może  negatywnie  wpłynąć  na  niezawisłość 
sędziów  Sądu  Najwyższego  i  sędziów  sądów  powszechnych”,  podczas  gdy  na 
podstawie  art.  47  karty  praw  podstawowych  „zachowanie  niezależności  Sądu 
Najwyższego i sądów powszechnych jest kluczowe dla zagwarantowania sądowej 
ochrony praw, jakie jednostki wywodzą z prawa Unii”. 
16.  W konsekwencji zakres sprawowanej przez Trybunał kontroli poszanowania 
zasady ochrony prawnej nie może być w przypadku tych dwóch postanowień (art. 
19  ust.  1  akapit  drugi  TUE  i  art.  47  karty  praw  podstawowych)  odmienny,  w 
 
11 Wyrok z dnia 16 maja 2017 r., Berlioz Investment Fund, C-682/15, EU:C:2017:373, pkt 44. 
12  Postanowienie  z dnia  8 kwietnia  2020 r.,  Komisja/Polska,  C-791/19R,  EU:C:2020:277,  pkt 32–34 
i przytoczone tam orzecznictwo, a także pkt 90, 91. 


SPRAWA C-791/19 
związku z czym zdaniem rządu belgijskiego Komisja prawidłowo powołuje się w 
swojej analizie na treść art. 47 karty praw podstawowych. 
(iii)  W  przedmiocie  niezależności  sądów  oraz  wymogu  niezależności  i 
bezstronności Izby Dyscyplinarnej Sądu Najwyższego 

17.  Co  się  tyczy  wypływającego  z  art.  19  ust.  1  akapit  drugi  TUE  wymogu 
niezależności sądów13, a także wysuwanych przez Komisję zarzutów dotyczących 
niezależności i bezstronności, którymi powinna cechować się Izba Dyscyplinarna 
Sądu  Najwyższego14,  rząd  belgijski  pragnie  dodać,  że  znamiona  podnoszonego 
przez  Komisję  uchybienia  są  związane  z  wymogiem  niezależności  sądów  w 
znaczeniu zdefiniowanym przez rozmaite organizacje międzynarodowe. 
18.  W  Komentarzu  ogólnym  nr  32  do  art.  14  (prawo  do  równego  traktowania 
przed sądami i trybunałami oraz do rzetelnego procesu) Międzynarodowego Paktu 
Praw Obywatelskich i Politycznych, opublikowanego w dniu 23 sierpnia 2007 r.15 
Komitet Praw Człowieka ONZ wyraził się następująco: 
„19. Gwarancja właściwości, niezależności i bezstronności sądu w rozumieniu art. 
14  ust.  1  stanowi  prawo  bezwzględne,  które  nie  zna  wyjątków.  Gwarancja 
niezależności  obejmuje  w  szczególności  […]  wymogi  związane  z  awansem, 
przeniesieniem,  zawieszeniem  lub  zaprzestaniem  sprawowania  urzędu  oraz 
faktyczną  niezależność  sądów  od  politycznego  wpływu  władzy  wykonawczej  i 
ustawodawczej.  Państwa  powinny  podjąć  konkretne  środki  gwarantujące 
niezależność władzy sądowniczej oraz ochronę sędziów przed wszelkimi formami 
wpływu  politycznego  na  podejmowanie  przez  nich  decyzji  –  za  pośrednictwem 
zapisów  konstytucyjnych  lub  przyjęcia  ustaw  ustanawiających  jasne  procedury  i 
obiektywne kryteria […] nakładanych na nich sankcji dyscyplinarnych. Sytuacja, 
w  której  funkcje  i  kompetencje  władzy  sądowniczej  i  władzy  wykonawczej  nie 
dają się wyraźnie oddzielić lub gdy druga z tych władz jest w stanie kontrolować 
lub  sterować  pierwszą,  nie  jest  zgodna  z  pojęciem  niezależnego  sądu.  Trzeba 
chronić sędziów przed konfliktem interesów i aktami zastraszania. […] 
20.  Sędzia  może  zostać  usunięty  z  urzędu  jedynie  z  ważnych  powodów  – 
przewinienia lub braku kompetencji – zgodnie z ustanowionymi w Konstytucji lub 
w  ustawie  sprawiedliwymi  procedurami  zapewniającymi  obiektywność  i 
bezstronność. […]”16. 
 
13 Punkty 41–47 skargi Komisji. 
14 Punkty 68–87 skargi Komisji. 
15  https://tbinternet.ohchr.org/_layouts/15/treatybodyexternal/Download.aspx?symbolno=CCPR%2fC 
%2fGC%2f32&Lang=fr 
16 Wyróżnienie rządu belgijskiego. 

 

KOMISJA / POLSKA 
19.  Jednocześnie niektóre fragmenty Europejskiej karty o statusie sędziów z 8–
10  lipca  1998  r.17,  uchwalonej  na  szczeblu  Rady  Europy,  także  wydają  się  mieć 
znaczenie: 
„1.3 Przy podejmowaniu  wszelkich decyzji mających wpływ na selekcję, nabór, 
powołanie, przebieg kariery lub zakończenie sprawowania urzędu sędziego status 
wymaga udziału organu niezależnego od władzy wykonawczej i ustawodawczej, 
którego  skład  tworzą  przynajmniej  w  połowie  sędziowie  wybrani  przez 
środowisko w sposób możliwie najbardziej reprezentatywny. 
[…] 
5.1. Wymierzenie kary za niewypełnienie przez sędziego któregoś z obowiązków 
wyraźnie  wynikających  z  jego  statusu  może  nastąpić  wyłącznie  na  podstawie 
decyzji,  zgodnie  z  propozycją,  zaleceniem  lub  za  zgodą  sądu  albo  organu 
składającego  się  co  najmniej  w  połowie  z  wybranych  sędziów,  w  postępowaniu 
obejmującym  pełne  przesłuchanie  stron,  w  którym  obwiniony  może  być 
reprezentowany. […]”. 
20.  Na  zakończenie  i  mając  na  celu  poparcie  skargi  Komisji  w  całości,  rząd 
belgijski pragnie podkreślić, że Komisja Wenecka w opinii ze stycznia 2020 r. na 
temat zmian wprowadzonych w dniu 20 grudnia 2019 r. między innymi do p.u.s.p. 
oraz  do  ustawy  o  Sądzie  Najwyższym18  stwierdza,  w  części  przywołującej 
ustawodawstwo będące przedmiotem niniejszej sprawy19, że Izba Dyscyplinarna, 
podobnie jak Izba Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych zajmują pozycję 
hierarchicznie wyższą od pozostałych izb Sądu Najwyższego i de facto oznaczają 
utworzenie  sądu  najwyższego  w  ramach  Sądu  Najwyższego:  „Przyjęciu  tych 
przepisów  towarzyszyło  wzmocnienie  mechanizmów  kontrolnych  w  ramach 
systemu  sądownictwa:  w  2017  r.  w  Sądzie  Najwyższym  utworzono  dwie  nowe 
izby:  Izbę  Dyscyplinarną  i  Izbę  Kontroli  Nadzwyczajnej  i  Spraw  Publicznych 
(Izbę Nadzwyczajną). W tych nowych izbach zasiadają nowo powołani sędziowie 
wyłonieni przez odnowioną Krajową Radę Sądownictwa, a izbom tym przyznano 
szczególne  uprawnienia  –  włącznie  z  umożliwieniem  uchylenia  przez  Izbę 
Nadzwyczajną  po  rozpatrzeniu  skargi  nadzwyczajnej  prawomocnego  wyroku 
wydanego  przez  sąd  niższej  instancji  lub  przez  sam  Sąd  Najwyższy  czy  też 
uprawnieniem  orzekania  przez  Izbę  Dyscyplinarną  w  sprawach  dotyczących 
innych sędziów. Całokształt tych rozwiązań wskazuje na to, że izby te znajdują się 
 
17  https://rm.coe.int/CoERMPublicCommonSearchServices/DisplayDCTMContent?documentId=0900 
00168068510e 
18 Opinia nr 977/2019 z dnia 16 stycznia 2020 r., pkt 8, 
file:///C:/Users/jacobm/Documents/D/(3)%20Mes%20mati%C3%A8res/Etat%20de%20droit/20
20-0101,%20Avis%20urgent%20COM%20Venise%20sur%20PL.pdf 
19  A  zatem  w brzmieniu  rozpatrywanym  w niniejszej  sprawie,  jeszcze  przed  wprowadzeniem  zmian 
w grudniu 2019 r
 


SPRAWA C-791/19 
w  hierarchii  wyższej  od  pozostałych  izb  i  świadczy  de  facto  o  utworzeniu  sądu 
najwyższego w ramach Sądu Najwyższego”20. 
21.  Zdaniem  rządu  belgijskiego  ten  fragment  wskazuje,  że  przepisy  prawa 
polskiego  będące  przedmiotem  niniejszej  sprawy  są  problematyczne  z  punktu 
widzenia  wymogów  niezależności  i  bezstronności  sądów  w  rozumieniu  prawa 
Unii. 
22.  W świetle powyższych uwag rząd belgijski wnosi do Trybunału o: 
– 
stwierdzenie, że Polska uchybiła zobowiązaniom ciążącym na niej na mocy 
art. 19 ust. 1 akapit drugi TUE oraz art. 267 akapity drugi i trzeci TFUE; 
– 
obciążenie Polski kosztami postępowania. 
Bruksela, dnia 24 kwietnia 2020 r. 
Carinne POCHET 
 
Marie JACOBS  
Liesbet VAN DEN BROECK 
Pełnomocnicy rządu belgijskiego 
 
20 Tłumaczenie nieoficjalne